نخود تراريخت منجر به بروز حساسيت در موشها شده است
منبع:
نيوساينتيست/30 آبان 1384
تحقيقي كه هدفش توليد نخود تراريخت (مقاوم به حشرات) بوده پس از حدود يك دهه به حال تعليق درآمد، چرا كه معلوم شده در موشها ايجاد حساسيت ريه‌اي مي‌كند.
پژوهشگران
سازمان ملي پژوهش استراليا، ژني مولد پروتئين كشنده شپشه نخود (با نام علمي Bruchus pisorum) را از لوبيا به نخود منتقل كردند. اين پروتئين در لوبيا هيچگونه حساسيتي در موش يا انسان ايجاد نمي‌كرد. اما گروه تحقيقاتي متوجه شد وقتي پروتئين در نخود بروز مي‌كند شكل ساختماني آن با نوع موجد در لوبيا تفاوتهايي پيدا كرده است. تصور مي‌شود اين تفاوت ساختماني دليل بروز حساسيت در موشها باشد.
"پل فاستر" سرپرست گروه پژوهشي از
دانشگاه ملي استراليا در كانبرا اين يافته را شاهدي بر ضرورت بررسي مورد به مورد گياهان تراريخت مي‌داند. وي همچنين استفاده از آزمون‌هاي پيشرفته و همه‌سونگر را براي ارزيابي رقمهاي جديد لازم مي‌داند.
"جرمي تيگر"، عضو گروه صلح‌سبز استراليا اين پديده را نشانه غيرقابل‌پيش‌بيني بودن دستكاري ژنتيكي مي‌داند. وي مي‌گويد: "من هيچ كشوري را سراغ ندارم كه ارزيابي نتايج چنين دستكاري‌هايي در آن اجباري باشد."
نخود معمولي نسبت به شپشه نخود به شدت حساس است. حشره بالغ در غلاف ميوه تخم مي‌گذارد و علاوه بر استراليا در بسياري از كشورهاي درحال توسعه خسارت زيادي به اين محصول وارد مي‌كند. لوبيا به دليل داشتن پروتئيني موسوم به "بازدارنده 1 آلفا آميلاز" جلوي فعاليت آنزيم آلفا آميلاز را مي‌گيرد. شپشه نخود به كمك اين آنزيم مواد نشاسته‌اي موجود در نخود را هضم مي‌كند. دانشمندان مركز ملي پژوهش نشان دادند كه انتقال ژن اين پروتئين به نخود آن را تا حد چشمگيري در برابر شپشه مقاوم كرده بود.
فاستر و همكارانش سيستم ايمني اين موشها را بررسي كردند تا تغييرات ناخواسته احتمالي شناسايي شود. به طور كلي اين پروتئين پس از هضم واكنشي در سيستم ايمني جاندار برنمي‌انگيزد. اما موشهايي كه از نخود تراريخت تغذيه كرده بودند پادتنهايي توليد كردند كه ويژه اين پروتئين بود. برخي از اين موشها به يكي از دو روش در معرض اين پروتئين قرار گرفتند: از طريق خون و ناي. اين روش يك راه متداول موسوم به "برانگيزش چندجانبه سيستم ايمني" است كه حساسيت سيستم ايمني را نسبي به يك پروتئين ارزيابي مي‌كند. موشهايي كه پروتئين وارد خونشان شده بود حساسيت پوستي از خود نشان دادند، حال آنكه موشهايي كه پروتئين را در ناي دريافت كرده بودند دچار تورم مجراي تنفسي و آسيب جزئي ريه‌اي شدند. خام يا پخته بودن نخود موجود در غذاي موشها تأثيري بر بروز حساسيت‌هاي مزبور نداشت، به اين معني كه پروتئين مزبور هم در شكل فعال و هم در شكل تخريب شده خود توانايي ايجاد حساسيت را داراست. به گفته فاستر، اين اولين مورد مشاهده شده براي ايجاد مصنوعي حساسيت در موش است. در اوايل دهه 90 ميلادي/70 خورشيدي، نوعي سوياي تراريخت توليد شد كه ارزش غذايي آن با ژني از فندق برزيلي (با نام علمي Bertholletia excelsa) بهبود يافته بود، اما به محض اينكه معلوم شد اين سويا در افراد داراي آلرژي نسبت به فندق برزيلي اثر مشابهي ايجاد مي‌كند متوقف شد.
بررسي‌هاي بيشتر فاستر و همكارانش، نشان داد كه ساختمان ملكولي اين پروتئين در لوبيا و نخود تفاوت‌هاي مختصري دارد. آنها دليل اين تفاوت را در اختلاف روش ساخته شدن پروتئين در در گياه مي‌دانند. اين اختلاف احتمالاً مربوط به فرايندي به نام گليكوسيلاسيون است كه طي آن تركيبات ساكاريد به پروتئين افزوده مي‌شود. فاستر در اين باره چنين توضيح مي‌دهد: "وقتي پروتئين در نخود بيان مي‌شود، محل فيزيكي افزوده شدن ساكاريد با مورد مشابه در لوبيا فرق دارد. اين تنها تفاوتي است كه ما تا اكنون به آن پي برده‌ايم."
وي معتقد است تغييرات جزئي مشابه در سنتز پروتئيني كه ژن آن از گونه بيگانه آمده مي‌تواند در هر گياهي رخ دهد، و نتيجه مي‌گيرد هر گونه جديد تراريخت بايد به دقت از نظر چنين تغييراتي ارزيابي شود. وي مي‌افزايد: "اگر رقم جديدي براي مصرف انسان در نظر گرفته شود، بايد ابتدا صورت دقيقي از تمام آزمايشهاي لازم براي آن تهيه شود."
"تيگر" نيز با اين نظر موافق است. اما وي معتقد است مقالاتي كه در مورد اثرات احتمالي مواد تراريخت بر سلامت انسان بسيار انگشت‌شمارند. وي مي‌گويد: "اگر شركت‌هاي خصوصي چنين تحقيقي انجام مي‌دادند، احتمالاً ما از نتايج آن مطلع نمي‌شديم."
لينك دائم |
نشاني الكترونيك |
__________________________________________________________________
