توليد ماهي تراريخت حاوي عامل انعقاد خون
منبع: نيوساينتيست/20 شهريور 1383

با دستكاري ريخته ارثي يك ماهي، عامل انعقاد خون مورد استفاده براي درمان بيماران هموفيلي يا افراد سانحه ديده مبتلا به خونريزي شديد ساخته شد. هرچند اين ماده تا رسيدن به بازار راه زيادي در پيش دارد، در صورت موفقيت روش مزيور مي‌تواند براي توليد مواد ارزشمند ديگر نيز استفاده شود.
"نورمن مك‌لين" از دانشگاه ساوت‌هامپتون، انگلستان، مي‌گويد: "بيش از 20 ماده دارويي ديگر كه براي درمان بيماري‌هاي ريه‌اي، كبدي، و حتي غده‌هاي سرطاني به كار مي‌رود را مي‌توان به كمك ماهي‌ها توليد كرد." وي به كمك شركت آمريكايي "آكواژن" روي پروژه‌اي كار مي‌كند كه بتوان "عامل لخته VII" را به كمك ماهيها توليد كرد. اين عامل را مي‌توان مستقيماً از خون انسان نيز استحصال كرد، اما اين كار با خطر انتقال بيماري همراه است.
عامل جايگزين موسوم به "نُووسِوِن NovoSeven" به كمك موشهاي تراريخت توليد مي‌شود، اما كشت سلول پستانداران كاري پرهزينه است و داروي لازم براي يك بار تزريق كه با اين روش توليد مي‌شود هزينه‌اي حدود ده‌هزار دلار دارد.
فاكتور VII براي درمان نوع كميابي از هموفيلي استفاده مي‌شود كه افراد مبتلا نمي‌توانند پروتئين مزبور را خودشان بسازند، ضمن اينكه براي انواع ديگري از اين بيماري هم كاربرد دارد. بسياري از پزشكان، به ويژه پزشكان ارتشي مستقر در عراق، از نووسون براي جلوگيري از خونريزي‌هاي داخلي ناشي از تيراندازي‌هاي اتفاقي استفاده مي‌كنند، هرچند نووسون مجوز لازم براي چنين كاربردي را ندارد.
شركت آكواژن به دنبال راه ارزانتري است: ماهي آب شيرين "تيلاپيا tilapia" داراي رشدي سريع است و به عنوان ماهي پرورشي هم نگهداري مي‌شود. مك‌لين اكنون چندين سويه تراريخت اين ماهي را كه همگي مولد فاكتور VII هستند پرورش داده است. گروه پژوهشي وي يك "كليد ژني" ماهي را به ژن انساني اضافه كرده است. به اين ترتيب ژن مزبور در كبد ماهي فعال شده و پروتئين وارد خون مي‌شود. به گفته مك‌لين، هر ميلي‌ليتر خون اين ماهي 500 نانوگرم فاكتور VII دارد كه برابر مقدار طبيعي آن در خون انسان است. وي اميدوار است ظرف يك سال آينده غلظت پروتئين را ده برابر افزايش دهد.
گام بعدي، اطمينان يافتن از اين امر است كه سيستم ايمني بدن انسان، فاكتور توليد شده در ماهي را "پس نمي‌زند". محققان مشغول آزمون كردن اين فاكتور با نمونه‌هاي خون بيماران هموفيلي هستند، اما ميزان مطالعات لازم بسيار بيشتر از مطالعات انجام شده است.
گروههاي پژوهشي ديگري نيز مشغول توليد پروتئين از منابع ديگر مانند گياهان، تخم‌مرغ، كرم ابريشم، و گاو هستند، اما مك‌لين ماهي را جاندار ايده‌آل‌تري مي‌داند. از يك سو هيچ بيماري مشتركي بين انسان و ماهي گزارش نشده و از سوي ديگر هزينه پرورش ماهي تراريخت (مثلاً در مقايسه با گاو تراريخت) بسيار پايين است. تيلاپيا به دليل توليد مثل سريع، نياز بازار را به راحتي تأمين مي‌كند. در عين حال، "جان ماتسون" از سازمان غذا و داروي ايالات متحده معتقد است ورود ناخواسته ماهي تراريخت به طبيعت بسيار نگران كننده است و براي توليد تجاري اين دارو، تيلاپياي تراريخت بايد در محيطي كاملاً بسته پرورش يابد.
لينك دائم | نشاني الكترونيك |
__________________________________________________________________