در چمنزارهای طبیعی، چمن تراریخت مشاهده شده است
نیوساینتیست/18 مرداد 1385

یک رقم چمن در چمنزارهای ایالت اورگون در ایالات متحده مشاهده شده که گفته می شود یک رقم تراریخت است که پیش از این تنها در زمینهای گلف استفاده می شده است. مشاهده این رقم در طبیعت موجب نگرانی وزارت کشاورزی ایالات متحده شده تا جایی که باعث شده برای اولین بار یک ارزیابی همه جانبه از اثر گیاه تراریخت به مرحله اجرا درآید.
در ایالات متحده، این اولین مورد ورود ناخواسته یک گونه تراریخت به طبیعت قبل از صدور مجوز است. چمن مزبور، رقم دستکاری شده از جنس «آگروستیس Agrostis stolonifera» است که حامل ژن مقاومت به علفکشهای گلی فوسات (با نام تجاری راندآپ) می باشد. شرکت «اسکاتس» تولید کننده این رقم امیدوار است با کمک این رقم و نیز استفاده از علفکش گلی فوسات بتوان جلوی رشد علفهای هرز را در زمینهای گلف گرفت.
«جی ریچمن» و همکاران در آزمایشگاههای سازمان حفاظت محیط زیست ایالات متحده در اورگون، در منطقه ای به شعاع 4.8 کیلومتر اطراف مکانی که چمن تراریخت کشت شده بود 20400 نمونه گیاه را بررسی کردند و 9 نمونه تراریخت را شناسایی کردند که دورترین نمونه 3.8 کیلومتر از محل اصلی فاصله داشت. این مطالعه همچنین نشان داد که علاوه بر «فرار» بذر چمن تراریخت، گرده آن نیز توانسته خویشاوندان وحشی خود را بارور کند و گیاه دورگ تولید کند.
برخلاف بیشتر محصولات کشاورزی تراریخت (نظیر سویا، ذرت، و کلزا) که گیاهانی یکساله هستند، چمن آگروستیس دائمی بوده و می تواند سالهای بعد نیز رشد کند. علاوه بر این، موضوع نگران کننده دیگر این است که چمن آگروستیس خویشاوندان زیادی در ایالات متحده دارد که می تواند با آنها آمیزش کرده و گیاه دورگ به وجود آورد. دورگهایی که ممکن است حاوی ژن مقاوم به علفکش باشند. ریچمن در این باره می گوید: «این پدیده نمونه ای از نگرانی هایی است که در مورد همه گیاهان تراریخت وجود دارد. من گمان می کنم نمونه های مشابه بیشتری یافت خواهند شد.» گزارش وی در مجله Molecular Ecology چاپ خواهد شد.
چنانچه وزارت کشاورزی ایالات متحده کشت این رقم تراریخت را مجاز اعلام کند، کشت آن توسط صاحبان زمینهای گلف می تواند به سرعت زیستگاه آنرا گسترش دهد. اگر بذر آن راه خود را به زیست بومهای حساس یا آبراهها پیدا کند، برای از بین بردن علفهای هرزی که ژن مقاوم به علفکش را از این گیاه جذب کرده اند، استفاده از علفکشهایی که زیان بیشتری برای محیط زیست دارند اجتناب ناپذیر است.
«اریک باک» از دانشگاه ایندیانا، که نتایج تحقیق ریچمن را در مقاله ای جداگانه نقد کرده، می گوید: «با توجه به نتایج این تحقیق باید پارامترهای جدیدی بررسی شود که تا کنون توجه به آنها لازم نبود. البته نحوه عملکرد ژن مقاوم به گلی فوسات در طبیعت به درستی روشن نیست. داشتن این ژن لزوماً یک برتری طبیعی به حساب نمی آید.»
شایان ذکر است که وزارت کشاورزی ایالات متحده گونه طبیعی آگروستیس را جزو «علفهای هرز زیانبار» طبقه بندی نکرده است. اما اگر چمن تراریخت گونه های دیگر را آلوده کند، امکان دارد اقدامی قانونی برای محدود کردن آن شروع شود. حدود 70% ارقام تجاری چمن ایالات متحده در اورگون کشت می شود و احتمال آمیزش آنها با چمن تراریخت کم نیست.
تصمیم وزارت کشاورزی ایالات متحده در این باره کاملاً بستگی به نتایج ارزیابی ها دارد. سخنگوی موسسه ارزیابی های زیست فناوری این وزارتخانه اعلام کرد: «این رقم یک گونه دائمی است، و علفهای هرز خویشاوند زیادی دارد. ما قبل از آنکه تصمیمی درباره مجاز یا ممنوع بودن آن بگیریم لازم است اثرات آن را بر طبیعت بشناسیم. هنوز مشخص نیست این ارزیابی ها در چه تاریخی به اتمام می رسد.»
لينك دائم | نشاني الكترونيك |
__________________________________________________________________